Wywłaszczenia

rekompensaty lub zwrot majątków przejętych w okresie PRL przez Skarb Państwa z naruszeniem prawa

W czasach komunizmu wprowadzono w PRL szereg aktów prawnych, których celem było przejmowanie przez państwo majątków prywatnych. Po zmianie ustroju w Polsce przyszedł czas na reprywatyzację. Aktualnie toczy się wiele postępowań które weryfikują czy nacjonalizacja została przeprowadzona w sposób legalny. Często dochodzi obecnie do stwierdzenia, że decyzja czy zarządzenie były wydane z rażącym naruszeniem prawa, co spadkobiercom otwiera drogę do odszkodowania bądź żądania zwrotu bezprawnie odebranego majątku.

Reforma Rolna

Grupą szczególnie dotkniętą procesem nacjonalizacji było ziemiaństwo. Dekret PKWN (Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego) z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej stanowił o przejęciu przez państwo nieruchomości rolnych, których obszar przekraczał 100 ha powierzchni ogólnej, bądź 50 ha użytków rolnych, zaś na terenie województw poznańskiego, pomorskiego i śląskiego, jeśli ich rozmiar łączny przekracza 100 ha powierzchni ogólnej.
Na podstawie tego dekretu masowo nacjonalizowano dobra ziemskie, często parcelując również majątki które pod reformę rolną nie podlegały, bądź to dlatego że nie spełniały normy obszarowej, bądź to dlatego że nie miały charakteru rolnego. Dekretem z 28 listopada 1945 o przejęciu niektórych nieruchomości ziemskich na cele reformy rolnej i osadnictwa, rozszerzono zakres reformy rolnej na nieruchomości faktycznie rozparcelowane przed 1 sierpnia 1945.

Praktyką było przejmowanie całych majątków a zatem również dworów, pałaców wraz z ich wyposażeniem, parków, lasów, młynów, tartaków, browarów i innych składników majątku, które z oczywistych względów nie miały charakteru rolnego i nie mogły służyć bezpośrednio celom reformy rolnej.

Budżet Funduszu Reprywatyzacyjnego w MLD zł

Kwota wypłacana rocznie przez Fundusz Reprywatyzacyjny w MLN zł

Dekret Bieruta

Dekretem z dnia 26 października 1945 r, że wszystkie grunty warszawskie przeszły na własność gminy miasta stołecznego Warszawa

Odzyskiwanie nieruchomości utraconych wskutek Dekretu Bieruta

Dekretem z dnia 26 października 1945 r o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze Warszawy postanowiono, że wszystkie grunty warszawskie przeszły na własność gminy miasta stołecznego Warszawa. Dekret te nigdy nie został uchylony, wiec formalnie obowiązuje do dnia dzisiejszego. Wywłaszczenie zostało przeprowadzone bez prawa do odszkodowania co już było sprzeczne z najbardziej podstawowymi zasadami prawa. Faktycznie swoim działaniem dekret bezprawnie obejmował również grunty wykraczające poza granice administracyjne miasta obowiązujące w dacie 21 listopada 1945. Ponadto stosowano go nie tylko wobec gruntów, ale też do własności budynków na tych gruntach się znajdujących- co nie miało uzasadnienia w wówczas obowiązujących przepisach.

Aktualnie toczą się liczne postępowania w sprawie zwrotu lub odszkodowania. Zwrot nieruchomości w naturze możliwy jest wyłącznie w sytuacji gdy z wnioskiem takim występują wszyscy uprawnieni, a nieruchomości nadal stanowi własność Skarbu Państwa lub gminy i nie jest przeznaczona na cel publiczny. Nowo przyjęta tzw. mała ustawa reprywatyzacyjna ogranicza możliwość żądania zwrotu nieruchomości.

W przypadku pozostałych nieruchomości, (tj. tych które przeszły w ręce prywatne lub są wykorzystywane na cele publiczne) spadkobiercom przysługuje prawo wyłącznie do odszkodowania. W przeciwieństwie do spraw o zwrot w naturze, o odszkodowanie wystąpić może każdy z uprawnionych spadkobierców samodzielnie.

Zasadą jest że rekompensata powinna być adekwatna do cen rynkowych.

Warunkiem rozpoczęcia procedury jest wykazanie tytułu prawnego do własności nieruchomości i następstwa prawnego- czyli zakończone postępowanie spadkowe lub poświadczenie dziedziczenia po ostatnim właścicielu.

Mienie zabużańskie

Po wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu w sprawie Broniowski vs. Polska rząd polski przyznał Zabużanom prawo do rekompensaty w wysokości 20% wartości pozostawionego na Kresach majątku

Ilośc wypłaconych rekompensat w tysiącach

Kwota na jaką zostały wypłacone rekompensaty w MLD

Liczba złożonych wniosków w tysiącach

Rekompensaty za utracone mienie zabużańskie

Sprawy rekompensat dla Zabużan to temat wprawdzie stary, ale wciąż aktualny. Do tej pory przyznano ponad 60 tyś rekompensat, nadal jednak w toku jest tysiące spraw. Część z nich jest zawieszona w związku z poszukiwaniem dokumentów w archiwach. Mimo że Urzędy przeszukują polskie archiwa, w praktyce obowiązek w zakresie udowodnienia prawa do rekompensaty i jej wysokości obciąża wnioskodawcę.

UWAGA: Informacja dla osób którym odmówiono prawa do rekompensaty z uwagi na to, że ich majątek został znacjonalizowany w okresie pomiędzy 1939 a 1946.

Zgodnie z ostatnim wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego sygn. I OSK 1767/13, akty prawne okupantów poddające pod nacjonalizację ziemie znajdujące się formalnie na terytorium Państwa Polskiego były bezprawne a zatem nie mogły wywołać skutków prawnych wiążących dla Polskich organów. Do tej pory praktyką urzędów wojewódzkich oraz sądów administracyjnych było przyjmowane, że podstawą do ubiegania się o rekompensatę było wykazanie, że opuszczając Kresy obywatele polscy pozostawili tam majątek, czyli że przysługiwała im tam własność. Majątki znacjonalizowane, (np. włączone do kołchozów czy sowchozów) przed 1946 rokiem traktowane były jako utracone wcześniej, czyli ich właścicielom odmawiano prawa do rekompensaty. Osoby te mogą w oparciu o wyrok NSA wnosić o ponowne rozpatrzenie wniosku.

LexPolonia zapewnia profesjonalną pomoc prawną w sprawach zabużańskich, również w zakresie poszukiwań dokumentacji w archiwach oraz ustalania wartości pozostawionego majątku.

Inne przypadki wywłaszczeń tj. przepisy na podstawie których dokonywano nacjonalizacji, często z naruszeniem prawa

Ustawa z dnia 3 stycznia 1946 roku o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej dotyczyła wyłącznie przedsiębiorstw zatrudniających na jednej zmianie ponad 50 pracowników. W rzeczywistości nacjonalizowano również przedsiębiorstwa mniejsze
Dekret z dnia 8 marca 1946 roku o majątkach opuszczonych i poniemieckich dotyczył wyłącznie majątków opuszczonych w związku z wojną, nie powinien mieć zastosowania gdy właściciele wyjechali z Polski dopiero po wojnie
Dekret z dnia 26 kwietnia 1949 r. o nabywaniu i przekazywaniu nieruchomości niezbędnych dla realizacji narodowych planów gospodarczych
Dekret z dnia 27 lipca 1949 r. o przejęciu na własność Państwa nie pozostających w faktycznym władaniu właścicieli nieruchomości ziemskich, położonych w niektórych powiatach województwa białostockiego, lubelskiego, rzeszowskiego i krakowskiego, zwrot należy się gdy przejęcie w ramach tzw. „akcji Wisła”
Ustawa z dnia 25 lutego 1958 roku o uregulowaniu stanu prawnego mienia pozostającego pod zarządem państwowym
Ustawa z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości
Ustawa z dnia 22 kwietnia 1959 r. o remontach i odbudowie – przejęcie przez Państwo następowało gdy planowany koszt remontu kamienicy przewyższał 50 % wartości nieruchomości
Ustawa z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości
Decyzje Prezydiów poszczególnych większych miast w Polsce, które to po procedurze wywłaszczenia właściciela nie wykorzystywały jego majątku zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem

ZAMÓW BEZPŁATNĄ ANALIZĘ SPRAWY

Wypełnij formularz, a otrzymasz darmową analizę Twojej sprawy